Aardwarmtepomp – Duurzaam verwarmen met de aarde

Aardwarmte is een duurzame energiebron. Met deze hernieuwbare energiebron kunnen we op een verantwoorde manier onze huizen en gebouwen verwarmen door een aardwarmtepomp te installeren. Bekijk de warmtepomp

Wat is een aardwarmtepomp?

Aardwarmte wordt ook wel geothermie genoemd. Diep in de aarde is de temperatuur hoger en constanter dan op het oppervlak, en een aardwarmtepomp (of geothermische warmtepomp) kan hier gebruik van maken. Dit kan door buizen diep in de aarde te boren, of door dezelfde buizen door grondwater te laten lopen. Bij aardwarmte wordt vaker gekozen om alleen de bodem zelf te gebruiken.

Waarom een warmtepomp met aardwarmte

Deze diepe aardwarmte is hernieuwbaar en daarmee een duurzame energiebron. Dat is beter voor het milieu dan de fossiele brandstoffen die we op dit moment nog veelvuldig gebruiken. De aardwarmte is niet afhankelijk van de luchttemperatuur of de seizoenen, maar zal altijd constant blijven. Hierdoor is een warmtepomp die met deze hernieuwbare energiebron werkt ook het hele jaar door te gebruiken en kan het zelfs voor koelen worden gebruikt, wat een beter rendement geeft voor een comfortabel huis.

Hoe werkt de warmtepomp met aardwarmte

De aardwarmtepomp werkt dus door middel van aardwarmte. Om hier gebruik van te kunnen maken, worden buizen in de bodem gelegd, waar vloeistof (brine) doorheen loopt. Deze brine, een mengsel van water en koelmiddel, warmt op, waarna het weer naar boven wordt getransporteerd door de pomp. Door middel van een warmtewisselaar en compressor wordt de warmte van de brine naar het water van je kraan of verwarmingssysteem gebracht. De brine is nu afgekoeld en zal weer naar beneden worden gepompt om de cyclus voort te zetten!

Bodemwarmte of waterwarmte?

Er kan vaak gekozen worden tussen een bodembron en een waterbron voor de aardwarmtepomp. Wanneer je de warmte alleen uit de bodem haalt, zul je een gesloten systeem hebben. De buizen vormen dan een geheel en de brine stroomt dan alleen door de leidingen, van en naar de bron. Als je kiest voor een waterbron, krijg je een open circuit. Het warme grondwater moet dan het systeem in worden gebracht en naderhand weer terug in de bron worden uitgestoten.

Hoe diep in de grond boren voor aardwarmte warmtepomp?

Voordat je gebruik van aardwarmte kunt maken moet er in de bodem worden geboord. Als je kiest voor een horizontaal systeem, hoeft er maar 1,2 meter diep de grond in worden geboord om de buizen te kunnen leggen. Je hebt hierbij wel een groot oppervlak nodig om de buizen in te leggen. Bij een verticaal systeem heb je maar weinig ruimte boven de grond nodig, maar wordt er wel tot 150 meter diep in de grond geboord.

Verder de diepte in

Wanneer je nog veel dieper in de bodem boort, op een diepte van 1,5 kilometer of meer, kun je echt van de aardwarmte gebruik maken. Dit is puur de warmte van de aarde, en is helemaal niet afhankelijk van de zon. Je hebt hierbij geen warmtepomp meer nodig, omdat op deze diepte de aardwarmte meer dan genoeg is voor verwarming. Het grote verschil tussen een warmtepomp op bodemwarmte en de aardwarmte is dat er geen extra verwarming meer nodig is. De binnenunit van de warmtepomp is hierdoor niet langer nodig. Je kunt dus ook kiezen voor een aardwarmte of een warmtepomp, maar om helemaal op aardwarmte te verwarmen is nog veel duurder en lastiger om te installeren.

Voordelen van aardwarmtepomp

• Een van de meest duurzame energiebronnen
• Neemt alleen ondergronds ruimte in
• Betrouwbare bron van energie
• Hernieuwbare energiebron
• Je energiekosten dalen
• Minder belastend voor de aarde dan fossiele brandstoffen
• Je kunt ook koelen in de zomer

Beter voor het milieu

Het gebruik van aardwarmte bij de warmtepomp is een goed alternatief op onze huidige, vervuilende methoden om gebouwen van verwarming te voorzien. Dat komt doordat warmte van nature aanwezig is vanaf een bepaalde diepte. Bovendien is het proces waarbij het warme water opgepompt wordt nauwelijks belastend voor de natuur.

Langdurig duurzaam

Met een aardwarmtepomp kun je lang duurzaam bezig zijn. Niet alleen kun je het hele jaar door je huis verwarmen zonder gas dankzij de warmte uit de grond, je kunt in de zomer zelfs koelen. Omdat de aarde zo diep van binnen op een constante temperatuur blijft, is dit in de zomer juist koeler en kun je hierdoor warmte van je woning kwijt. Ook heeft deze soort warmtepomp de langste verwachte levensduur van alle soorten, namelijk 20 tot 25 jaar. Door regelmatig onderhoud te plegen, kun je dit vaak nog verlengen.

Nadelen van aardwarmtepomp

• Voor diepe geothermie moet heel diep in de aarde geboord worden
• De geothermische boringen kunnen overlast en trillingen veroorzaken
• Niet overal toe te passen
• Er moet een geschikt warmtenet aanwezig zijn
• De aardwarmtepomp kosten zijn hoog

Geschikt warmtenet nodig

Voordat de opgewekte aardwarmte gebruikt kan worden voor het verwarmen van gebouwen is het belangrijk dat er geschikte warmtenetten in de omgeving aanwezig zijn. De huizen moeten goed geïsoleerd zijn, er moet ook daadwerkelijk ruimte zijn voor het buizensysteem en de warmteverliesberekening moet een goede uitkomst hebben. Dit is een van de nadelen van deze warmtepomp, maar zorgt op de lange termijn juist voor de efficiënte manier van verwarmen.

Overlast en trillingen

Bij het aanleggen van de infrastructuur voor de winning van aardwarmte kan overlast veroorzaakt worden. Wanneer de ondergrond geschikt is voor aardwarmte moet er diep worden geboord. Zeker bij ultradiepe geothermie moet er op wel 4 kilometer diepte worden gewerkt. Bij het boren kunnen trillingen ontstaan die in de omgeving als overlast kunnen worden ervaren.

Wat kost de aardwarmtepomp installatie?

Een aardwarmtepomp is de duurste soort warmtepomp om aan te schaffen. Dit komt vooral door de plaatsing hiervan. Het buizenstelsel plaatsen moet heel diep, of juist over een hele grote oppervlakte. Omdat dit zo arbeidsintensief is, kost het veel geld en tijd. Je moet rekenen op een prijs van €15.000 tot wel €30.000 voor je aardwarmtepomp, afhankelijk van hoe lastig de installatie is. Een horizontaal buizensysteem zal goedkoper zijn dan een vertical buizensysteem voor de aardwarmtepomp kosten.

Collectieve initiatieven drukken de kosten

Mede door deze hogere aanschafkosten kiezen de meeste huishoudens liever voor een andere soort warmtepomp met lagere prijzen. Een aardwarmtepomp wordt op dit moment nog vooral gebruikt bij nieuwbouwprojecten of andere collectieve initiatieven. Het kan ook zo zijn dat een gemeente kiest voor aardwarmtepompen om een gebouwencomplex van duurzame energie te voorzien. Wanneer je de kosten van een aardwarmte warmtepomp kunt verdelen op deze manier, kunnen meer mensen er gebruik van maken.

Hoeveel subsidie kun je krijgen op de prijs?

Duurzaam het huis verwarmen wordt nog steeds gestimuleerd door middel van subsidie. Ook aardwarmtepompen kunnen in aanmerking komen voor bepaalde subsidies, zodat de grote investering toch makkelijker te bereiken is voor meer huishoudens. De ISDE, Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing, is de bekendste subsidie waar je voor in aanmerking kunt komen. De hoogte van de subsidie voor een aardwarmtepomp kan oplopen tot wel € 5.000. Dat is zeker de moeite waard om goed te controleren dus.

Verbruik warmtepomp aardwarmte

Het is ook wel interessant om naar het verbruik van de aardwarmtepomp te kijken. Deze ligt namelijk nog lager dan andere soorten warmtepompen. Deze hebben vaak een COP van 4, wat inhoudt dat voor elke eenheid aan elektriciteit er vier eenheden aan warmte worden geproduceerd. Bij een aardwarmtepomp ligt dit COP op 5, waardoor je dus meer warmte krijgt voor dezelfde hoeveelheid elektriciteit.

Installatie van de aardwarmtepomp

De installatie van de aardwarmtepomp is een flinke klus, vooral door de boringen die nodig zijn om de warmtebron te bereiken. Voordat je begint met de installatie, is het belangrijk om in kaart te brengen hoe goed je huis is geïsoleerd en hoe de warmte moet worden verdeeld in je woning. Als de isolatie nog niet op orde is, zul je dit eerst moeten aanpakken voor je een warmtepomp kunt gebruiken. Het kan ook zo zijn dat je toestemming moet vragen aan de gemeente voor de plaatsing van de aardwarmtepomp. Wanneer alles is uitgerekend, uitgetekend en aangepast waar nodig, kunnen de leidingen de grond in.

Boren naar de warmtebron

Een belangrijk deel van de aardwarmtepomp installatie is het boren naar de warmtebron. Dit kan een ondiepe boring zijn, wanneer je voor een horizontaal buizensysteem kiest, maar ook erg diep bij een verticaal systeem. Het boren naar de bron moet door specialisten worden gedaan, helemaal wanneer je diep in de grond gaat. Er is altijd een risico dat je grondwater vervuilt of andere problemen tegenkomt, wat je ten alle tijden wilt voorkomen.

De grondboring zal een of meerdere gaten beslaan, en de diepte van de aardwarmtepomp is van tevoren berekend door een ingenieursbureau. Hoeveel leidingen je uiteindelijk moet laten plaatsen, ligt aan het vermogen dat je installatie nodig heeft. Een hoger vermogen heeft een groter buizensysteem nodig en zal qua installatie ook duurder worden.

Aansluiten van de aardwarmtepomp

Zodra het buizensysteem in de grond zit, moet dit nog worden aangesloten op de warmtepomp zelf. Dit is ook het moment dat de brine of koelvloeistof in de buizen wordt geplaatst, in het geval van een gesloten bodemwarmte systeem. Een aardwarmtepomp heeft geen buitenunit nodig, maar wel een binnenunit om de opgewekte warmte in huis te kunnen verspreiden. Het monteren van het buizensysteem aan deze binnenunit is een belangrijk onderdeel en moet dan ook nauwkeurig en zorgvuldig gebeuren.

In bestaande woning aanleggen

Het is makkelijker om een aardwarmtepomp te plaatsen bij nieuwbouw dan bij een bestaande woning. Dit komt vooral door de plaatsing van het buizensysteem. Het is veel makkelijker om te boren wanneer er nog geen woningen staan, zodat je niet gebonden bent aan bepaalde plekken (die misschien niet goed werken!) en je bij een horizontaal systeem ook echt de ruimte hebt. Dit betekent niet dat een aardwarmtepomp niet bij een bestaande woning kan worden geplaatst, maar dit kan soms lastiger zijn omdat er om de bestaande bebouwing heen gewerkt moet worden.

Alternatieve opties op aardwarmte

Warmte kan op verschillende manieren gewonnen worden. Tegenwoordig kiezen steeds meer mensen ervoor om dat op een verantwoorde en duurzame manier te doen.

Warmte uit de grond winnen is niet voor iedereen een optie, maar gelukkig zijn er voldoende alternatieven om uit te kiezen. Zo kun je met minimale aanpassingen toch het voordeel van deze mooie techniek gebruiken.

Duurzame warmte

Denk bijvoorbeeld eens aan zonnewarmte, warmte uit duurzaam opgewekte stroom of het opslaan van warmte met een warmtepomp en grondwater en een warmte-koude opslag, ook wel WKO genoemd.

Een WKO slaat opgewekte energie op in grondwater en wordt om die reden soms vergeleken met aardwarmte.

Warmtepomp met aardwarmte of lucht?

Een goedkopere versie van een warmtepomp is de luchtwarmtepomp. Hiermee maak je gebruik van de buitenlucht om binnen te verwarmen. Je kunt met een luchtwarmtepomp niet koelen, in tegenstelling tot de aardwarmtepomp. Ook heb je bijna altijd een buitenunit nodig als je voor een luchtwarmtepomp kiest. Het grootste voordeel van een luchtwarmtepomp kiezen is de prijs en de makkelijkere installatie. Niet alleen scheelt het duizenden euro’s in de aanschaf, bijna elk huis kan ook wel een luchtwarmtepomp laten installeren. Een aardwarmtepomp is efficiënter en veelzijdiger, maar heeft ook een hogere investering nodig en is niet overal aan te leggen.

Veelgestelde vragen

Offerte