Warmtepomp | De voordelen en aandachtspunten die je moet weten!

Principe warmtepomp

Met een warmtepomp kun je door middel van (groene) stroom je huis duurzaam verwarmen door gebruik te maken van de natuur. Ze zijn echter niet goedkoop maar door bedrijven en prijzen te vergelijken bespaar je behoorlijk veel.

Voordelen

• Lagere stook kosten
• Lagere CO2-uitstoot (Mits de benodigde elektra niet uit kolen wordt opgewekt) want je bent dan volkomen gasloos
• Geen schoorsteen nodig. in plaats daarvan is er is een warmtepomp schoorsteen, dit is een prefabricage schoorsteen die speciaal is ontworpen als opstelplaats voor het buitendeel van een luchtwarmtepomp
• Ook als airco in de zomer
• Je voldoet aan de eisen van de overheid, maar belangrijker: je gebruikt geen gas (fossiele brandstoffen meer)

Aandachtspunten

• Behoorlijke investering
• Iets grotere dimensie van radiatoren vereist
• Langzamer (opwarming gebeurt op lagere temperaturen en verloopt dus trager, of er moeten radiatoren met ingebouwde fan gebruikt worden)
• Vergunning nodig op open warmtepomp (bij de anderen niet)
• Productie van warmtepomp is vervuilend

warmtepomp in combinatie

Omdat warmtepompen veel stroom verbruiken worden ze vaak gecombineerd met zonnepanelen. Dit levert je namelijk de meest efficiënte kostenbesparing op. Maar hoeveel zonnepanelen heb je nodig voor een warmtepomp?

Als je bij een bestaande woning over wilt stappen op een warmtepomp wordt vloerverwarming aangeraden, maar het valt bijvoorbeeld ook te combineren met infrarood verwarming om kosten te besparen. Het is zeer belangrijk dat je huis goed geïsoleerd is. Maar een warmtepomp brengt ook nadelen met zich mee, zoals Tros Radar vertelt.

Soorten

Er zijn verschillende soorten die allemaal te maken hebben hoe de warmtepomp aan zijn warm water/lucht komt. Dit kan via lucht, grond of water zijn. Welke warmtepomp pas het beste bij jouw situatie? We onderscheiden de volgende typen:

• Lucht/lucht
• Lucht/water
• Water/water
• Bodem/water
• Hybride

Werking warmtepomp

Hier zie je de werking van een warmtepomp:

Budget

Benieuwd geworden wat een warmtepomp kost? De warmtepomp prijs van een compleet werkende goede warmtepomp is zo’n € 5.000 en kan oplopen tot € 25.000 (soms nog hoger) en voor één woning ligt de terugverdientijd in de orde van 9 tot 14 jaar. Dit is een voorbeeld van een offerte die je kan krijgen:

CV

Een huidige moderne cv-ketel kan geschikt zijn voor een warmtepomp. Steeds meer leveranciers zetten standaard in veel ketels een mechaniek waardoor deze cv-ketel ook later nog aangevuld kan worden met zo’n duurzame warmtepomp om gas te besparen. De warmtepomp zorgt meestal voor de verwarming in huis maar niet voor warm kraanwater. De hybride warmtepomp zorgt naast de verwarming ook voor warm kraanwater om te douchen en wassen.

Warmtepomp subsidie

Voor het kopen van de warmtepomp is de zogenaamde Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) beschikbaar die oploopt tot 36% op de kosten van een warmtepomp. Die is voor aankopen van een warmtepomp voor particulieren en bedrijven loopt tot eind 2023. Houd dus bij het kopen van een warmtepomp ook rekening met de IDSE-subsidie. Afhankelijk van het type warmtepomp ligt het bedrag van die ISDE subsidie ongeveer tussen de € 1.800 en € 2.800.

Techniek

Hoe een warmtepomp met koudemiddel werkt is vergelijkbaar met die van een koelkast. Bij een koelkast wordt door de verdamper hitte onttrokken aan de te koelen producten en wordt dit via de condensor die op het dak staat, aan de gevel hangt of in de tuin staat, afgegeven aan de buitenlucht.

Bij de warmtepomp installatie wordt deze hitte onttrokken aan elementen van het milieu en naar het verwarmingssysteem gevoerd. Het kringproces van het koelmiddel gebeurt volgens eenvoudige natuurkundige wetten. Het koudemiddel, een vloeistof die reeds op lage temperatuur kookt, loopt in een kring en wordt achtereenvolgens verdampt, gecomprimeerd, gecondenseerd en geëxpandeerd.

De warmtepomp kan op verschillende plaatsen de hitte ophalen: uit de bodem, water, buitenlucht of ventilatielucht. Denk dan bijvoorbeeld aan:

• Oppompen uit een rivier of meer
• Verticale grondwarmtewisselaar diep de grond in (gesloten warmtepomp)
• Putten uit grondwater (open warmtepomp)
• Horizontale grondwarmtewisselaar onder het grasveld op ca 60 centimeter diep (gesloten warmtepomp)
• Verloren warmte door ventilatie met een ventilatie warmtepomp
• Lucht van buiten via een buitenunit

Lucht lucht

Hierbij wordt de hitte gehaald uit de buitenunit en wordt het huis opgewarmd door middel van een luchtblazer. Dus de omgekeerde functie van een koelkast. Deze worden in hoofdzaak gekozen voor hun functie als warmtepomp airconditioning maar kunnen door middel van een klep omgeschakeld worden naar de verwarmingsfunctie. De investering van dit type ligt relatief laag in vergelijking met de rest. Hun verwarmingsrendement is vrij slecht, vooral als het buiten heel koud is.

Lucht water

Bij dit model is het principe gelijk maar wordt de warmte afgestaan door een vloer/wandverwarming. De warmte vanuit de lucht wordt dan afgegeven aan water. Dit is ideaal voor de verwarming van een woning. Het water wordt tot 38 °C opgewarmd (dat is al voldoende). Het is ook mogelijk om met sommige lucht/water warmtepompen te koelen. Dit verhoogt het comfort in de woning.

Water/water warmtepomp
De warmtepomp is een pomp die ervoor zorgt dat de hitte van het water van buiten (bijvoorbeeld grondwater) met een warmtewisselaar wordt overgedragen op een vloerverwarming. Duurzaam kosten sparen kan dus ook van water naar water met een grondwater warmtepomp of bodem-water warmtepomp.

Bodem/water
De bodem/water warmtepomp is een warmtepomp die gebruik maakt van warmtewisselaars. Deze is erg goed maar ook duur. De warmtebron bij dit type is een buizensysteem in de grond (de bodem dus) en staat ook wel bekend als grondgebonden warmtepomp. Dit kan horizontaal in de (ondiepe) ondergrond/ bovenlaag. Maar meestal wordt een verticale bron diep naar beneden toegepast. Dit type bron wordt een gesloten bron of gesloten lus genoemd. Door dit gedeelte loopt een vloeistof met antivries (glycol/brine) of kraanwater (wel gedemineraliseerd), die warmte uit de grond wint. Deze laagwaardige warmte wordt omgezet in betere/ hogere temperatuur warmte. Hierdoor wordt het huis en tapwater verwarmd.

Warmtewisselaar
Het aanleggen van een bodembron is een intensieve klus en in het geval van een verticale bodemwarmtewisselaar (VBWW) is er een speciale boorwagen nodig. Hierdoor is de investering voor dit type vaak hoger dan de andere types. Hier staat tegenover dat met bodem/water warmtepompen de hoogste prestaties te behalen zijn. Voor in de toekomst is een basalt batterij hopelijk een goede vervanger hiervoor, die buiten verwarmen ook elektriciteit op kan slaan.

Hybride warmtepomp
De laatste is de hybride warmtepomp. Deze is minder efficiënt maar wel goedkoper en makkelijker en wordt veel gekozen in woningen die al bestaan. Sommige hybride warmtepompen maken gebruik van een buitenunit.

Vloerverwarming

Het meeste wordt een warmtepomp dus gebruikt in combinatie met vloerverwarming omdat het een laag temperatuursysteem is. Het is natuurlijk een van de goede en praktische voorbeelden van groen verbouwen en tevens kosten sparen op termijn. Er zijn meer manieren van duurzaam renoveren zoals dakisolatie, zonnepanelen en een zonneboiler.

Verwarming

Een warmtepomp is een toestel dat warmte opneemt bij een lage temperatuur en weer afgeeft bij een hogere temperatuur. Bij WKO is de warmte afkomstig uit de bodem, waar de temperatuur op een diepte van 100 meter een constante waarde heeft van 11 tot 12 °C. Deze temperatuur is niet hoog genoeg om een gebouw te kunnen verwarmen, daarom wordt een warmtepomp gebruikt. Een warmtepomp geeft warmte af op een temperatuur die wel geschikt is voor verwarming, bijvoorbeeld 45 °C voor een verwarming in de vloer.

In een warmtepomp vindt een kringproces plaats van verdamping, compressie, condensatie en expansie van een koelmiddel. Hierdoor wordt er warmte verplaatst van de verdamper naar de condensor. Een warmtepomp heeft energie nodig om arbeid te verrichten waarmee het kringproces in gang wordt gehouden. De totale energie die de warmtepomp afgeeft kan echter vier tot vijf maal groter zijn dan de energie die de warmtepomp opneemt.

Omgekeerde koelkast
Hij gebruikt in principe dezelfde techniek als een koelkast. Een koelkast onttrekt warmte aan de te koelen producten en geeft deze vervolgens af aan de omgeving. Een warmtepomp doet het omgekeerde: de warmte wordt onttrokken aan de omgeving en afgegeven aan het verwarmingssysteem van het gebouw. Omdat de onderliggende techniek hetzelfde is, hebben de meeste warmtepompen een regeling die het mogelijk maakt om het ook te gebruiken als koelmachine.

Vrije koeling wil zeggen dat de koudelevering uit de bron direct, dus zonder een warmtepomp, kan worden gebruikt voor vloerkoeling en/of het koelen van ventilatielucht. Voor het leveren van vrije koeling is er uitsluitend pompenergie nodig. Daardoor kan er een besparing van meer dan 80% worden behaald ten opzichte van het energieverbruik en de CO2-productie van een traditionele koelmachine. Je kunt ook altijd kijken naar hoeveel zonnepanelen je nodig hebt.

Tot een paar jaar geleden werd er niet veel gekozen voor deze manier van elektrisch verwarmen. Hoe je een huis elektrisch kunt verwarmen is afhankelijk van verschillende factoren. De groei ervan is pas echt gestart door:

• Prijsdalingen van warmtepompen bij leveranciers (meer concurrentie/ marktwerking zoals je in sommige warmtepomp calculator modellen ziet)
• Bekendheid van dit verwarmingssysteem
• Nieuwe subsidie voor energiebesparende maatregelen
• Veel meer installerende warmtepomp bedrijven die al veel warmtepomp installaties hebben geplaatst
• Bewezen terugverdientijden
• Betere samenwerking van de warmtepomp, cv-ketel en airco units. Soms kan je de airco units ook in zetten om te verwarmen.
• Veel meer CV ketels die geschikt zijn voor de aansluiting van een warmtepomp
• Betere monitoring met apps op telefoon en tablet, in combinatie met de andere installaties zoals een vloerverwarming, airco of ventilatiesysteem

Woning

De trend van de warmtepomp in woningen is opkomende en zal steeds verder groeien. Bovendien zal de aanschaf van een warmtepomp verplicht worden vanaf 2026.

Merken

De meeste gebruikte warmtepomp merken zijn:

• Daikin
• Samsung
• Nefit
• Remeha
• Atag
• Intergas (wat goedkoper dan Nefit en ook goed)
• Bosch
• AWB
• Ito Daalderop
• Vaillant
• (Agpo)-Ferroli
• Stiebel Elektron

Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?
Het hangt niet alleen af van de grootte van de tuin of ander oppervlakte, maar ook van de locatie in het land. Voor grote delen van Nederland en België is dit gelukkig het geval, en zo ook voor warmtepompen in Duitsland. In deze handige WKO tool van de overheid zie je of de grond bij je huis geschikt is voor een warmtepomp. In deze WKO Tool Nederland zie je de mogelijkheden zijn voor de toepassing van een warmtepomp.

Is mijn grond geschikt voor een warmtepomp?
De mogelijkheid om bodemenergie toe te passen hangt af van meerdere aspecten:

• De bodem moet geschikt zijn

Is een warmtepomp techniek met pijpen in de bodem toegestaan volgens:

• Grondwaterbeschermingsgebieden
• Natuurgebieden
• Archeologie, die juridisch gezien een restrictie of aandachtspunt kunnen vormen

WKO

Een warmtepomp maakt gebruik van aardwarmte en wordt vrijwel altijd met een complete warmte koude opslag (WKO) bedoelt. Zo’n WKO bestaat uit een warmtepomp samen met de buizen in de grond. Een warmtepomp is slechts een onderdeel van een WKO warmtepomp.

Soms zie je de WKO letters ook in een andere volgorde, namelijk KWO. Dit is precies hetzelfde. De woorden ‘warmte’ en ‘koude’ zijn dan alleen omgedraaid maar het is hetzelfde systeem. De aardwarmtepomp kosten zijn hoog.

Onderhoud

Een warmtepomp is redelijk onderhoudsarm. Ook is een servicemonteur weinig nodig en vallen de kosten erg mee. Vergelijk het met wat je aan kosten hebt bij een cv-ketel. De kosten voor het onderhoud zijn 50 euro per 2 jaar. Dit betreft een controlebeurtje en dan gebeurt er niet meer dan het nalopen van de koppelingen en installatie zelf. Dat is een meevaller want alhoewel de warmtepomp prijs hoger is dan bijvoorbeeld een zonneboiler of warmtepompboiler, is de warmtepomp in verbruik goedkoop. Hij is namelijk energiezuinig en heeft nauwelijks periodiek onderhoud nodig. Wat kun je het beste kiezen een zo’n geval zonneboiler of warmtepomp?

Warmtepompboilers

Warmtepompboilers zijn een uiterst economische oplossing voor het verwarmen van tapwater. Dit systeem gebruikt de warme lucht uit je huis om water te verwarmen. Net als een warmtepomp haalt een warmtepompboiler warmte uit de omgevingslucht en vult deze vervolgens aan met elektriciteit. Ze zijn in verschillende inhouden te verkrijgen zoals 100 liter , 200 liter en zelfs 300 liter.

Terugverdientijd

Veel warmtepomp opstellingen zijn alleen in nieuwbouwwoningen snel terugverdiend. Dat gebeurt doordat het rendement van een warmtepomp hoger is in combinatie met lage temperatuur verwarming én goede isolatie dan bij een andere situatie. Bovendien is het in oudere woningen soms ook nog nodig om toevoer- en afvoerleidingen opnieuw aan te leggen voor de warmtepomp. Met een warmtepomp levensduur van 15 tot 20 jaar kun je er wel lang mee vooruit, en de warmtepomp terugverdientijd wordt steeds beter.

Plaatsing

De plaatsing gaat als volgt:
Vaak wordt de nieuwe warmtepomp op de plaats van de bestaande cv-ketel geplaatst. Aan de muur wordt de het binnendeel van de warmtepomp aangebracht. Soms wordt de warmtepomp op het dak geplaats, aan de gevel of in de tuin wordt op kunststof opstellingsblokken met trillingsdempers het warmtepomp buitendeel (de condensor) aangebracht. Let erop dat dit buitendeel voldoende capaciteit heeft (zoek naar een warmtepomp vermogen in kW bij een temperatuur) en kijk vooral naar de toekomstige geluidsoverlast. Een belangrijke vraag hierbij is “hoeveel geluid maakt een warmtepomp?“. Vraag daarom na welk geluidsdrukniveau hij heeft (bijvoorbeeld 45 dB(A) is acceptabel voor de meeste mensen).

Deze speciaal voor het hybride systeem ontwikkelde hoog rendement gasmodule heeft een verwarmingscapaciteit van 7,1 – 26,3kW (80/60˚C) en een warmwatercapaciteit van 15 liter per minuut van 40°C (ΔT=30°C). Tevens heeft de warmtepomp de mogelijkheid om te koelen.

De condensor van de buitenunit is beschermd tegen regen, sneeuw en ijs.

Voor de algemene regeling en instellingen wordt een interface bediening aangebracht. Voor een eenvoudige bediening van het systeem wordt meestal op de plaats van de bestaande thermostaat in de woonkamer een eenvoudige bediening gemonteerd. Direct of in een later stadium is het ook mogelijk om een zoneregeling toe te passen zodat hij het klimaat binnen nog beter regelt.

De koudemiddelleidingen tussen de buiten- en binnenunit van de warmtepomp worden uitgevoerd in voor-geïsoleerde koperen buis. Let erop dat die niet te veel in het zicht komt op de gevel of dak.

Het split systeem tussen buiten- en binnenunit wordt als laatste met een koudemiddelvulling (bijvoorbeeld van het type R410a wordt volgens RLK/STEK voorschriften) afgevuld.

Het warmtepomp systeem wordt daarna aangesloten op de bestaande verwarmingsleidingen, warm- en koudwaterleidingen, de gasleiding en de condensafvoer. De vul/aftapkraan, overdrukventiel en de gaskraan worden meestal preventief vervangen. Ga ook na of de aan te leggen verwarmingsleidingen onder de warmtepomp set zo veel als mogelijk na de montage geïsoleerd worden.

Energieschutting

OptiSolar en VITBouw Installatietechniek uit Hoevelaken hebben een innovatief concept ontwikkeld waarbij een schutting fungeert als bron voor verwarming van een warmtepomp. Vanaf de energieschutting gaan twee leidingen naar de warmtepomp. Deze warmtepomp wordt hierdoor in staat gesteld om de woning te verwarmen en warm tapwater te produceren.

Elektrische aansluiting en complete aanbieding

Vraag na of het elektrisch aansluiten van de warmtepomp is opgenomen in de offerte die je krijgt. Ons advies is om dit altijd te laten doen, je wilt namelijk 1 bedrijf verantwoordelijk maken voor het goed werken van de complete installatie. Bij de ingebruikname van de installatie wordt het hybride systeem éénmalig geheel ingeregeld en worden de gewenste schakelmomenten (dag/nacht) en instellingen in de regelaar ingesteld, verder wordt de installatie uiteraard geheel bedrijfs gereed en functionerend aan je opgeleverd.

Offerte

Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE)

Via de “Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE)” kunnen je vaak voor de warmtepomp een tegemoetkoming krijgen van totaal € 1.900. Zie hiervoor de apparatenlijst.
Deze investeringssubsidie dien je altijd voor je aankoop te verifiëren want hij deze subsidiepot kan leeg raken, door de overheid worden gestopt of op een andere wijze niet meer van toepassing zijn. Je installateur kan helpen aanvragen maar zal nooit de verantwoordelijk nemen voor het verkrijgen van deze subsidie. Bij Verbouwkosten.com vinden we dat het verstandig is om dit vooraf te controleren.