Onderpan | Betere ventilatie, isolatie en waterdichtheid
Bij het bouwen van een huis vormt het dak vaak bijna letterlijk de kers op de taart, bestaande uit bijvoorbeeld een onderpan en bovenpan. De juiste afwerking van het dak bepaalt voor een groot deel het aangezicht en de uitstraling van de woning.
Afwerking
Ook bij dakrenovatie zorgt een juiste afwerking er vaak voor of het geheel juist oogt, (technische) aan alle wensen en eisen voldoet en of het project als geheel als geslaagd kan worden bestempeld. In dit artikel lees je meer over de het gebruik van de juiste onderpan, en de voordelen die ermee gepaard gaan.
Wat is een onderpan?
Elk modern dak wordt opgebouwd met verschillende soorten dakpannen. Je gebruikt op verschillende plekken op het dak de beste soort pan voor de locatie. Zo zijn er speciale dakpannen voor aan de zijkanten van je dak, de zogenaamde gevelpan. Een gevelpan is een dakpan die wordt gebruikt om de zijkant van het dak mee af te werken. Door de specifieke vorm van deze pan is het echter niet mogelijk om deze ook aan de onderkant van je dak te gebruiken. Hiervoor is de onderpan ontwikkeld.
Onderpannen worden gebruikt aan de laagste kant van het dak om de ruimte tussen de dakpannen en het dakbeschot netjes af te sluiten. Kenmerkend voor de onderpan is het feit dat er een decoratieve neus gebruikt wordt; de pan ziet er netjes afgewerkt uit.
De onderpan, welke keuze is er?
Niet iedere onderpan is gelijk. Net als met alle dakpannen zijn er grote verschillen in de gebruikte materialen en beschikbare kleuren. In de basis maak je eerst en keuze voor een materiaalsoort voor je dak als geheel. Tegenwoordig wordt veelal gekozen voor betonnen pannen of keramische dakpannen die al dan niet geglazuurd zijn.
Voor de keuze voor een onderpan is het belangrijk dat de pan altijd uit dezelfde serie (merk en type) komt, als de rest van het dak. Niet alleen zorgt dit ervoor dat alle dakpannen er hetzelfde uitzien (kleur en stijl), maar zo wordt bovendien een juiste aansluiting tussen de andere pannen en de onderpannen gegarandeerd.
Voordelen van het gebruik van een onderpan
Hoewel pannendaken al eeuwenlang gelegd worden, is het gebruik van een onderpan in de constructie veel minder lang gebruikelijk. Vroeger werden daken opgebouwd uit veelal identieke pannen waarbij de onderzijde werd afgewerkt met cement, leem of klei. Later werden hier ook speciale afwerklijsten voor gebruikt. Het gebruik van speciale onderpannen bleek echter dusdanig veel voordelen te hebben dat het tegenwoordig de standaard werkwijze is geworden. Deze voordelen zijn vaak van esthetische, technische en/of gebruiksvriendelijke aard. Hieronder lees je de belangrijkste voordelen.
Voordeel onderpan: het aangezicht
Het eerste voordeel en meest in het oog springende voordeel van het gebruik van een onderpan is het feit dat het er eenvoudigweg mooi uitziet. Onderpannen werken de dakconstructie namelijk af in dezelfde stijl als de rest van het dak. Daarmee oogt het dak als geheel verzorgd en strak.
Dit voordeel komt natuurlijk het meest tot zijn recht als er een onderpan gebruikt wordt uit dezelfde serie (merk, type en kleur) als de andere gebruikte pannen op het dak.
Voordeel onderpan: eenvoudige plaatsing bespaart tijd en kosten
Een tweede belangrijk voordeel van het gebruik van een onderpan is het feit dat gebruik veel minder bewerkelijk is dan de alternatieven. Wanneer er geen gebruik wordt gemaakt van een onderpan zal de onderzijde van het dak moeten worden afgewerkt met een ander materiaal. Als hiervoor bijvoorbeeld metselwerk of cement wordt gebruikt dan is plaatsing veel arbeidsintensiever. Ook het gebruik van speciale (neus)lijsten is vaak bewerkelijker omdat de lijsten op maat gezaagd en individueel geplaatst moeten worden. De gekozen onderpan kan daarentegen gelijktijdig en eenvoudig gelegd worden door de dakdekker. Hiermee bespaar je tijd en geld.
Voordeel onderpan: betere ventilatie, isolatie en waterdichtheid
Fabrikanten van dakpannen innoveren in een rap tempo. Aan de productie van een ogenschijnlijk eenvoudige dakpan is vaak een langdurig en grondig ontwerp- en testtraject voorafgegaan. Zo garanderen fabrikanten van pannen een daksysteem dat aan de hoogste eisen voldoet op het gebied van isolatie, ventilatie en waterdichtheid. Omdat de onderpan letterlijk de laatste schakel is van je dak, is een juiste aansluiting cruciaal voor een goede waterafvoer. Daarnaast vormen onderpannen de overgang tussen de spouwmuur/gevel en het dak waardoor ook juiste mate van ventilatie belangrijk is om problemen met damp en vocht te voorkomen. Gebruik van de juiste onderpan zorgt hier allemaal voor.
Voordeel onderpan: geen ruimte voor vogelnesten en ongedierte
Een goed afgewerkt dak is vaak onderhoudsvrij. Wanneer de onderrand van het dak niet juist is afgewerkt, biedt het de ideale omstandigheden voor dieren om er hun toevlucht te zoeken. Niet alleen nestelen kleine vogelsoorten graag onder daken, ook vleermuizen verkiezen vaak een warm en rustig plekje onder het dakbeschot. Ook ongedierte als muizen en ratten kunnen nog wel eens voorkomen onder niet juist afgewerkte daken, met geluids- en geuroverlast als gevolg. Het gebruik van een juiste onderpan zorgt ervoor dat het dak van onder perfect wordt afgesloten waardoor deze ongenode gasten geen kans krijgen
Ontvang offertes
Toepassing
Voor het plaatsen van een onderpan heb je net als bij een normale dakpan een panlat nodig. Deze zorgt ervoor dat je de onderpan stevig kunt bevestigen en goed kunt positioneren. Bij het plaatsen van een onderpan is het daarnaast belangrijk om voldoende ventilatie te creëren, bijvoorbeeld met behulp van een ventilatieprofiel. Ga hierbij altijd uit van de instructies van de fabrikant. Het hebben van voldoende dakpanventilatie voorkomt vochtproblemen en aanslag. Zorg ook voor een goede bevestiging van de onderpan zodat de pannen niet gaan verschuiven bij harde wind. De onderpan is namelijk de eerste pan waar de wind onder kan slaan.
Materiaal
Een onderpan is in verschillende materialen verkrijgbaar. Denk bijvoorbeeld aan een keramische onderpan of een betonnen onderpan. De keuze voor het materiaal hangt samen met het materiaal van de overige dakpannen die op het dak liggen. Een betonnen onderpan is bijvoorbeeld goedkoper dan een keramische onderpan en zijn minder belastend voor het milieu omdat ze niet afgebakken hoeven worden. Ook zijn er voor betonnen daken ook veel hulpstukken, zoals onderpannen beschikbaar. Keramische daken en onderpannen geven echter een natuurlijkere uitstraling aan een dak en hebben over het algemeen ook een langere levensduur dan betonnen onderpannen.
Afmetingen
In principe hebben onderpannen een standaard maat. Een maatafwijking van 2% is mogelijk bij dakpannen en onderpannen is mogelijk, omdat het bijvoorbeeld bij keramiek om een natuurlijk materiaal gaat die niet 100% te controleren valt. Afhankelijk van het vochtgehalte, de klei en de temperatuur in de oven kan de uiteindelijke pan daarom iets afwijken qua maat. 2% is de maximale toegestane afwijking bij een dakpan of onderpan. Bepaal voorafgaand aan het leggen de gemiddelde lengte en breedte van de pannen, zodat je weet of je goed uitkomt. Dit geldt dus niet alleen voor de dakpannen, maar ook voor de onderpan en andere hulpstukken.
Onderhoud
Als een dak goed onderhouden wordt, kan deze heel lang mee gaan. De gemiddelde levensduur van een dak ligt tussen de 30 en 50 jaar. Toch zijn er ook daken die wel meer dan honderd jaar oud zijn. Om een dak met bovenpannen en onderpannen goed te onderhouden, is het aan te raden om eens in het jaar een korte inspectie te doen, zeker na een storm. Ligt iedere bovenpan en onderpan nog goed of zijn ze van hun plaats geraakt? Pannen die zijn gebroken of gebarsten kun je het beste zo snel mogelijk vervangen om waterschade te voorkomen.
Kosten
Hoeveel een dak en het gebruik van een juiste onderpan kost, hangt af van de grootte van het dak, maar ook het materiaal dat wordt gekozen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen uit keramische dakpannen of dakpannen van beton, waarbij de prijs van deze materialen verschillend is. Over het algemeen is een betonnen dakpan goedkoper dan een keramische dakpan. Hoewel betonnen dakpannen goedkoper zijn, heeft dit type dakpan een iets minder lange levensduur dan keramische dakpannen. Daarnaast is een keramische dakpan duurzaam en kleurvast. De onderpan is vaak net iets duurder in aanschaf dan een normale dakpan maar doordat deze pan in één keer mee gelegd kan worden en er dus geen andere afwerking van de onderrand van het dak nodig is, is het gebruik van onderpannen vaak goedkoper en sneller dan de alternatieven.
Onderpan, waar te koop
Ga je een dak plaatsen en heb je een onderpan nodig, dan kun je deze op verschillende plekken aanschaffen. Maak je gebruik van een partij die het dak voor je legt, dan zal deze ervoor zorgen dat de juiste bovenpannen en onderpannen worden besteld en hoef je hier zelf niet achteraan. Ga je zelf het dak plaatsen, dan kun je dakpannen kopen bij een bouwmarkt of een bedrijf dat gespecialiseerd is in dakpannen. Daarnaast is het tegenwoordig ook mogelijk om dakpannen, zoals een bovenpan, onderpan en andere
hulpstukken, online te kopen.
Conclusie
Het voordeel van online kopen is dat je vaak meer keuze hebt. Het nadeel van online kopen is dat je de pannen niet eerst in het echt hebt gezien, voordat je ze aanschaft.
